What are trigger points and how to treat them with Shockwave therapy?

Triggerpoints, ook wel spierknopen genoemd, zijn lokale verhardingen in skeletspieren die bij palpatie druk(pijn) gevoelig zijn, een verhoogde spierspanning vertonen en verantwoordelijk zijn voor een verkorting in de betrokken spier. Elk actief triggerpoint heeft zijn eigen typische uitstralingspatroon, ook pseudoradiculaire pijn genoemd.
Sinds de toevallige ontdekking van triggerpoints door dr. Janet Travell (USA) in de late jaren 50 is de belangstelling ervoor toegenomen. Elk triggerpoint werd met zijn specifieke pseudoradiculaire uitstralingspatroon in kaart gebracht. Daarnaast werden ook de provocerende en reducerende factoren per spier beschreven.

Myofasciale triggerpoints en het myofasciaal pijnsyndroom

Myofasciale triggerpoints (MTrP’s) worden gezien als de belangrijkste oorzaak van het myofasciaal pijnsyndroom (MPS). MPS is een veelvoorkomende musculoskeletale aandoening die gepaard gaat met pijn, bewegingsbeperkingen en bewegingsstoornissen. Uit meerdere studies blijkt dat MPS verantwoordelijk is voor ongeveer 54% van de chronische hoofd- en nekpijn. (1, 3)

Het myofasciaal pijnsyndroom is een onderdeel van niet-articulaire musculoskeletale pijn dat vaak over het hoofd wordt gezien, omdat de exacte pathofysiologie van MTrP's en MPS nog onbekend is. Men denkt dat MPS een complexe vorm van neuromusculaire disfunctie is die bestaat uit motorische en sensorische afwijkingen waarbij perifere en centrale zenuwstelsels betrokken zijn. (1, 2)

Personen met actieve triggerpoints in hun spieren hebben vaak het gevoel dat hun spieren te kort zijn en ervaren een zeurende pijn die vermindert bij beweging. Triggerpoints kunnen echter ook neurovegetatieve klachten zoals duizeligheid en evenwichtsstoornissen veroorzaken (2, 3). De pijnintensiteit op een VAS-schaal kan variëren van nul tot tien: van amper voelbare tot amper verdraagbare pijn.

Hoe behandel je het myofasciaal pijnsyndroom?

Een therapeut zal niet alleen de aanwezigheid van een of meerdere actieve triggerpoints moeten vaststellen en behandelen, maar zal daarnaast ook de voorbeschikkende, uitlokkende en de onderhoudende factoren van het myofasciaal pijnsyndroom in kaart moeten brengen. (4)

Over de beste behandeling van MPS heerst nog veel onduidelijkheid. Er bestaan diverse behandelingen voor MPS, waaronder zowel invasieve technieken (Dry needling en triggerpoint-injecties) als niet-invasieve technieken (medicamenteuze therapie, fysische therapie en oefentherapie). Bij fysische therapie gaat het om interferentie, ultrageluid en transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS). Bij oefentherapie gaat het over rekken, massage en tapen.

Een relatief nieuwe vorm van een niet-invasieve therapie is radiale extracorporele shockwavetherapie (RSWT). Toepassing van RSWT bij het myofasciaal pijnsyndroom wordt als veilig beschouwd en kent maar enkele bijwerkingen, waaronder pijn tijdens de behandeling en het mogelijk ontstaan van blauwe plekken. RSWT verbetert de doorbloeding in ischemische zones en verandert de pijnsignalering in ischemische weefsels veroorzaakt door calciuminstroom. Uit een eerdere studie volgt dat RSWT de uitstralende pijn kan verminderen door perifere spiernociceptoren te remmen en door de niveaus van substantie P te verlagen. (2, 3, 5)

Toepassing van Radiale Shockwavetherapie bij het Myofasciaal Pijnsyndroom

Killian: “Radiale shockwavetherapie bij MPS wordt goed verdragen en geeft mijn patiënten onmiddellijke pijnverlichting en betere functionaliteit. Bij klinische controle zijn de spierverkortingen minder uitgesproken en is de drukgevoelige zone steevast minder pijnlijk.  Bijkomend voordeel vergeleken met andere interventies is dat meerdere triggerpoints tijdens een therapeutische sessie kunnen worden behandeld.”

Extracorporele radiale shockwavetherapie (RSWT) wordt steeds vaker toegepast als behandeling van triggerpoints. Uit studies naar RSWT blijkt dat een behandeling met RSWT betere effecten heeft op triggerpoints in verschillende lichaamszones dan andere behandeltechnieken als actieve oefentherapie, massage, hotpacks en placebo. Het wordt aanbevolen om bij een myofasciaal pijnsyndroom in de nek de behandeling met RSWT tot standaard te verheffen. (5, 7)

Een systematische review uit 2020 waarin 15 verschillende studies met toepassing ESWT bij myofasciale klachten van de bovenste trapezius werden vergeleken, toont de therapeutische waarde van extracorporele shockwave aan. Het geeft de therapeut handvaten voor een efficiënte inzet van RSWT bij de behandeling van triggerpoints. (7)

 

1. Suputtitada A. Update of extracorporeal shockwave therapy in myofascial pain syndrome. Int Phys Med Rehab J. 2017;1(4):82‒86. DOI: 10.15406/ipmrj.2017.01.00019 https://www.researchgate.net/publication/318451709_Update_of_Extracorporeal_Shockwave_Therapy_in_Myofascial_Pain_Syndrome   2. Is Extracorporeal Shock Wave Therapy Effective in the Treatment of Myofascial Pain Syndrome? Jong-Ick Kim, Hyo-Jin Lee, Hyung-Youl Park, Won-Hee Lee1, Yang-Soo Kim Clinics in Shoulder and Elbow Vol. 18, No. 4, December, 2015 https://www.researchgate.net/publication/301623360_Is_Extracorporeal_Shock_Wave_Therapy_Effective_in_the_Treatment_of_Myofascial_Pain_Syndrome 3. Ji HM, Kim HJ, Han SJ. Extracorporeal shock wave therapy in myofascial pain syndrome of upper trapezius. Ann Rehabil Med. 2012 Oct;36(5):675-80. doi: 10.5535/arm.2012.36.5.675. Epub 2012 Oct 31. PMID: 23185732; PMCID: PMC3503943. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23185732/ 4. Parthasarathy, S., Sundar, S., & Mishra, G. (2019). Assessment of predisposing factors in myofascial pain syndrome and the analgesic effect of trigger point injections - A primary therapeutic interventional clinical trial. Indian journal of anaesthesia, 63(4), 300–303. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6460974/ 5.  Rahbar M, Samandarian M, Salekzamani Y, Khamnian Z, Dolatkhah N. Effectiveness of extracorporeal shock wave therapy versus standard care in the treatment of neck and upper back myofascial pain: a single blinded randomised clinical trial. Clin Rehabil. 2021 Jan;35(1):102-113. doi: 10.1177/0269215520947074. Epub 2020 Jul 30. PMID: 32731757.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32731757/ 6. Lee CH, Lee SU. Usefulness of Extracorporeal Shockwave Therapy on Myofascial Pain Syn https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34496468/drome. Ann Rehabil Med. 2021 Aug;45(4):261-263. doi: 10.5535/arm.21128. Epub 2021 Aug 30. PMID: 34496468; PMCID: PMC8435462.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34496468/ 7. Shreya Joshi, Megha Sandeep Sheth. Effect of extracorporeal shockwave therapy on myofascial pain syndrome of upper trapezius: A systematic review International Journal of Medical Science and Public Health Online 2020 Received: December 31, 2020; Accepted: January 18, 2021  https://www.bibliomed.org/mnsfulltext/67/67-1609387182.pdf?1648722603